12 januari 2021 – De bouw is heel traditioneel en veranderingen worden soms traag doorgevoerd. Er liggen geweldige kansen en uitdagingen voor dit jaar. We noemen er, in dit bericht, een paar.
1. Houtbouw
Bouwen met hout gaat een nog grotere vlucht nemen in 2021. Kruislaaghout is al niet meer aan te slepen. Voor succesvolle toepassing van hout in vooral gestapelde bouw moeten er nog wel veel bouwdetails ontwikkeld worden. Vooral geluidsisolatie tussen houten woningen vraagt om de nodige aandacht. Bovendien is de norm voor duurzaam bouwen oneerlijk volgens belangrijke spelers in de markt omdat zij vinden dat biobased bouwmateriaal zoals hout, bamboe en hennep nu niet meetellen in de rekensom voor duurzaam bouwen.
2. Aanbesteden
2021 zou misschien wel eens het jaar van de waarheid kunnen worden als het om een nieuwe aanpak gaat van aanbesteden. Zo wil Rijkswaterstaat af van lage marges en te complexe risico’s voor bouwers. Opdrachten moeten in tweeën worden geknipt. Een deel met een vaste prijs en een deel met een variabele prijs. Eerst bepaalt de opdrachtgever met welke partij het wil samenwerken en gaat vervolgens samen met die partij de opdracht en de hoogte van de prijs bepalen.
3. Energietransitie
De energietransitie gaat heel erg langzaam. In 2020 zijn er slechts 8000 bestaande woningen gasvrij gemaakt. Dat is veel te weinig als we in 2050 de volledige voorraad (7 miljoen huizen) energieneutraal willen hebben. Er moeten dan 200.000 woningen per jaar worden verduurzaamd.
4. Stikstof
Er komt een vrijstelling voor de uitstoot in de bouw- en sloopfase maar lang niet alle bouwprojecten zijn hiermee gered. Vooral bij infraprojecten en grote woningbouwprojecten blijft het de vraag of ze doorgang kunnen vinden.
In 2021 krijgt de bouw te maken met een daling van de werkgelegenheid. Deze daalde in 2020 al licht, maar zet dit jaar door. Volgens een prognose van het EIB gaat het om een daling van 18.000 arbeidsjaren. Maar na de coronadip (vanaf 2022?) is er weer sprake van een personeelstekort. De utiliteitsbouw krijgt te maken met een productieverlies van 8%, de woningbouw en gww 5,5 procent. Voordeel is dat de loonkosten in 2021 niet zo hard zullen stijgen als voorgaande jaren. Volgens een prognose gaat het om een stijging van 2,3 procent. In 2020 stegen de loonkosten nog met zo’n 5 procent.
6. Modulaire woningbouw
Modulaire woningbouw is met een opmars bezig. In Nederland werden vorig jaar zo’n vierduizend modulaire woningen gebouwd. Corporaties zijn de belangrijkste opdrachtgevers, maar ook commerciële ontwikkelaars laten steeds vaker verplaatsbare fabriekswoningen aanrukken. Een op de vier corporaties is zonder voorbehoud voorstander van het bouwen en plaatsen van tijdelijke woningen. Dat corporaties zich meer richten op de kleinere woningen, blijkt ook uit het feit dat het aantal woningen kleiner dan 40 vierkante meter in 2019 met 40 procent toenam. Kansen dus voor modulaire bouwers. Het jaar 2020 was ook het jaar waarin de bouw eindelijk bouwen in de fabriek lijkt te omarmen. De belofte van industrieel bouwen is een betere kwaliteit en een lagere prijs. je hoeft als bouwer voorlopig geen voorloper in de woningbouw te zijn om mee te helpen het woningtekort weg te werken. Het tekort loopt komende jaren nog op, omdat de vergunningen de afgelopen jaren achterbleven. Werk genoeg.
7. Wet Kwaliteitsborging
2021 wordt een cruciaal jaar voor de Wet kwaliteitsborging. Maar er zijn nog altijd nauwelijks proefprojecten en nog steeds is in de praktijk niet aangetoond of het wel gaat werken. En ook de verkiezingen staan voor de deur en die kunnen roet in het eten gooien. Daarnaast moeten er ook nog eens bijna 100.000 woningen per jaar gebouwd worden en er is een zwaar tekort aan geschoolde kwaliteitsborgers?
8. Technologie
Waar iedereen in de bouwketen mee te maken heeft is digitalisering. BIM ontwikkelingen zijn niet meer te stuiten en informatie uitwisselen tussen partijen wordt steeds belangrijker. Monitoring op afstand via sensoren zet ook in 2021 door. Ook 3D-printen is niet meer te stuiten. Het gaat allemaal nog lang niet zo snel als de pioniers dachten maar het is een ontwikkeling die niet meer te stuiten is.